Dwa pełne zbiory ziarna w jednym sezonie stają się coraz bardziej realne dzięki nowatorskiej technologii relay intercropping. Zmiany klimatyczne, które wpływają na wydłużenie okresu wegetacyjnego, szybsze dojrzewanie roślin oraz cieplejsze jesienie, otwierają nowe możliwości w rolnictwie. Jednym z najciekawszych rozwiązań jest możliwość uzyskania dwóch plonów nasion z tego samego pola w ciągu jednego sezonu.
Co to jest relay intercropping? Relay intercropping, czyli uprawa sztafetowa, polega na pasowym siewie jednej rośliny w już rosnącą drugą. Przez pewien czas oba gatunki rosną na tym samym polu równocześnie. Gdy zbierana jest wcześniej zasiana roślina główna, roślina wsiana, na przykład soja, pozostaje na polu, aby dalej się rozwijać i wydać drugi plon.
W polskich warunkach klimatycznych zazwyczaj można uzyskać tylko jeden plon ziarna w roku. Choć systemy z dwoma plonami są praktykowane, dotyczą głównie zielonej masy, a nie nasion. Na przykład kukurydza bywa uprawiana jako plon wtóry po życie ozimym. Jednak dwa pełne zbiory ziarna w jednym sezonie wciąż pozostają rzadkością. Główną barierą jest ograniczona długość okresu wegetacyjnego, który niejednokrotnie jest za krótki na pełny rozwój drugiej rośliny.
Relay intercropping może być odpowiedzią na te wyzwania. System ten pozwala na nakładanie się faz wegetacji dwóch roślin, co pozwala na efektywne wykorzystanie potencjału cieplnego i świetlnego pola. W praktyce, po zbiorze rośliny głównej, rośliny wsiewane mogą intensywnie rosnąć aż do jesieni.
W Katedrze Agronomii Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu prowadzone są badania mające na celu sprawdzenie, czy relay intercropping sprawdzi się w polskich warunkach. W badaniach wykorzystywane są różne gatunki zbóż ozimych, takie jak jęczmień ozimy oraz pszenica ozima, które są sadzone w międzyrzędziach z różnymi roślinami towarzyszącymi, takimi jak soja, gryka czy gorczyca.
Kluczowym elementem w tej technologii jest dobór szerokości i układu rzędów, które muszą być dostosowane do potrzeb roślin oraz do możliwości technicznych sprzętu. W doświadczeniach zastosowano uprawę rośliny głównej w czterech rzędach o standardowej szerokości, pozostawiając cztery rzędy pustych do wsiewu roślin towarzyszących.
Wyniki dotychczasowych badań pokazują, że pszenica ozima może być lepszym wyborem na roślinę główną niż jęczmień, ze względu na jej sztywniejsze źdźbło, co pozwala na lepszy dostęp światła dla roślin wsiewanych. Mimo że kompensacja plonu w pszenicy jest mniejsza niż w jęczmieniu, spadek plonu przy 50% redukcji obsady wyniósł tylko około 40%. To wskazuje na wyraźny efekt brzegowy w uprawach pasowych.
Wśród testowanych roślin wsiewanych każda z nich miała swoje specyficzne cechy. Gryka dobrze wschodziła i szybko rozpoczynała wegetację, natomiast soja okazywała się zawodna w zależności od dostępności wody. Facelia i gorczyca przyciągały owady zapylające, co zwiększało bioróżnorodność.
Mimo obiecujących wyników, relay intercropping stawia przed rolnikami szereg wyzwań, takich jak skuteczne zwalczanie chwastów, które mogą rozwijać się w pustych międzyrzędziach. Również logistyka i dopasowanie sprzętu są kluczowe. Wymagana jest precyzyjna regulacja szerokości rzędów, aby odpowiadały wymaganiom roślin i sprzętu.
Relay intercropping ma potencjał, aby stać się standardem w polskim rolnictwie, ale wymaga elastycznego podejścia i dobrego zrozumienia specyfikacji pola. Chociaż technologie te są jeszcze w fazie rozwoju, w przyszłości mogą przyczynić się do zwiększenia efektywności produkcji rolniczej.
Zdjęcie - wiescirolnicze.pl
