Do czterdziestu dwóch polskich produktów takich jak sery, miody, czy kiełbasy, które już maja unijną ochronę nazwy i pochodzenia wkrótce dołączą dwa kolejne.
Na poziomie prawa unijnego istnieje kilka możliwości ochrony regionalnych i niepowtarzalnych produktów. To Chroniona Nazwa Pochodzenia (ChNP) czyli produkt regionalny, który swoją wyjątkową jakość zawdzięcza miejscu, w którym jest wytwarzany. Surowce używane do jego produkcji również muszą pochodzić z tego obszaru. Chronione Oznaczenie Geograficzne (ChOG) to także produkt regionalny, którego wyjątkowa jakość lub renoma związane są z miejscem pochodzenia. Surowce używane do jego produkcji nie muszą być pozyskiwane na tym obszarze. Z kolei Gwarantowana Tradycyjna Specjalność (GTS) to produkt, który swój tradycyjny charakter zawdzięcza co najmniej 30-letniej historii wytwarzania. Także jego składniki lub metoda produkcji muszą być tradycyjne.
Jaka ochrona?
Produkty zarejestrowane czyli wpisane przez Komisję Europejską do Rejestru Chronionych Nazw Pochodzenia i Chronionych Oznaczeń Geograficznych lub do Rejestru Gwarantowanych Tradycyjnych Specjalności są chronione między innymi przed wszelkim bezpośrednim lub pośrednim wykorzystywaniem w celach komercyjnych zarejestrowanej nazwy dla produktów nie objętych rejestracją, o ile produkty te są porównywalne do tych zarejestrowanych pod tą nazwą lub jeśli stosowanie nazwy narusza prestiż chronionej nazwy oraz każdym niezgodnym z prawem zawłaszczeniem, imitacją lub aluzją, jeśli nawet prawdziwe pochodzenie produktu jest zaznaczone lub chroniona nazwa została przetłumaczona, lub towarzyszy jej wyrażenie „w stylu”, „rodzaju”, „przy użyciu metody”, „tak jak produkowane w”, „imitacja” lub „podobne”. Odpowiednia rejestracja zapewnia również ochronę przed wszelkimi innymi fałszywymi lub mylącymi danymi odnoszącymi się do miejsca pochodzenia, właściwości lub podstawowych cech produktu na opakowaniu wewnętrznym lub zewnętrznym, w materiale reklamowym lub dokumentach odnoszących się do danego produktu lub na opakowaniu produktu w pojemniku, mogącym stworzyć fałszywe wrażenie co do jego pochodzenia i wszelkimi innymi praktykami mogącymi wprowadzić w błąd zainteresowanych co do prawdziwego pochodzenia produktu.
Z Polski wkrótce 44
Do chwili obecnej w unijnym systemie Chronionych Nazw Pochodzenia, Chronionych Oznaczeń Geograficznych i Gwarantowanych Tradycyjnych Specjalności zarejestrowano 42 polskie produkty.
Chroniona Nazwa Pochodzenia (ChNP) w rejestracji unijnej to bryndza podhalańska, oscypek, redykołka, wiśnia nadwiślanka, podkarpacki miód spadziowy, karp zatorski, fasola wrzawska, fasola „Piękny Jaś” z Doliny Dunajca/ fasola z Doliny Dunajca oraz jedna rejestracja transgraniczna czyli miód z Sejneńszczyny/Łoździejszczyzny/Seinų/Lazdijų krašto medus (wniosek złożony wspólnie z Litwą).
Najwięcej rejestracji ma Chronione Oznaczenie Geograficzne (ChOG). Sa to miód wrzosowy z Borów Dolnośląskich, rogal świętomarciński, wielkopolski ser smażony, andruty kaliskie, truskawka kaszubska lub kaszëbskô malëna, fasola korczyńska, miód kurpiowski, kiełbasa lisiecka, suska sechlońska, obwarzanek krakowski, jabłka łąckie, śliwka szydłowska, chleb prądnicki, miód drahimski, jabłka grójeckie, kołocz śląski/kołacz śląski, ser koryciński swojski, jagnięcina podhalańska, cebularz lubelski, krupnioki śląskie, kiełbasa biała parzona wielopolska, kiełbasa piaszczańska, czosnek galicyjski. Z kolei jako Gwarantowana Tradycyjna Specjalność (GTS) Polska zarejestrowała miody pitne - półtorak staropolski tradycyjny, dwójniak staropolski tradycyjny, trójniak staropolski tradycyjny i czwórniak staropolski tradycyjny oraz olej rydzowy tradycyjny, pierekaczewnik, kiełbasa jałowcowa staropolska, kiełbasa myśliwska staropolska, kabanosy staropolskie, kiełbasa krakowska sucha staropolska.
Kolejne dwa wnioski są badane przez Komisję Europejską (podpiwek kujawski aplikujący o ChOG i miód spadziowy z Beskidu Wyspowego aplikujący o ChNP.
W unijnych rejestracjach chroniących marki znajdują się też oznaczenia geograficzne napojów spirytusowych. Poprzez umieszczenie oznaczenia geograficznego napoju spirytusowego w tym załączniku, nazwa zyskuje ochronę na terenie całej Unii Europejskiej, a także poza nią, dzięki umowom z państwami trzecimi, których stroną jest UE. Wśród polskich produktów rejestrację posiadają „Wódka ziołowa z Niziny Północnopodlaskiej aromatyzowana ekstraktem z trawy żubrowej”, „Polish Cherry” oraz „Polska Wódka/Polish Vodka”. Aktualnie żaden z polskich napojów spirytusowych nie stara się o unijną rejestrację ochrony marki.
